Als de woede van iemand op ons afkomt, is onze primaire reactie ons te verdedigen door van ons af te bijten en terug schelden, of we zoeken dekking door ons klein en onzichtbaar te maken. Dit helpt eigenlijk nooit. Als je heel hard terug scheldt kom je samen in een neerwaartse spiraal van verwijten en wordt het steeds moeilijker om de schade nog te beperken. En als je jezelf klein maakt en alles inslikt, kan dat leiden tot opgekropte wraakgevoelens die er op een ander moment alsnog uit komen.

Omgaan met andermans woede

Wat kan helpen is om je te realiseren dat de boosheid van een ander vrijwel nooit over jou gaat. Je bent nooit de oorzaak van andermans woede. Natuurlijk, jouw gedrag of woorden kunnen de aanleiding zijn geweest, de trigger, maar de oorzaak van iemand woede ligt altijd bij iemand intern. Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen emoties en pijn, en die kun je niet van iemand overnemen of voor iemand dragen. De enige verantwoordelijkheid die jij kan nemen is hoe jij zelf omgaat met jouw emoties die weer worden getriggered door de boosheid van de ander.

Psychotherapeute en auteur Shemsi Prinzivalli omschrijft op een mooie manier in een artikel met de titel “The Art of Not Being Offended” dat je eigenlijk iedere uitspraak, actie en reactie van een mens kunt beschouwen als het resultaat van zijn/haar gehele levenservaring tot nu toe. Mensen handelen vanuit hun eigen emoties, verdedigingsmechanismen en overlevingstechnieken. Zelfs als hun woede zich direct richt op jou, heeft deze doorgaans niets met jou te maken maar vooral met alle voorgaande keren dat deze persoon een soortgelijke situatie meemaakte, met name in zijn/haar jeugd. Alle boosheid, hardheid en kritiek is in feite een uiting van iemands (onbewuste) pijn, machteloosheid, teleurstelling, verdriet, ook al ziet het er aan de oppervlakte misschien niet zo uit. Hoe vaak reageer je niet op een uitspraak van een ander door beledigd te zijn in plaats van te zien dat de ander eigenlijk lijdt?

Het is niet gemakkelijk, maar achter alle verwijten en scheldwoorden kun je iemands onvervulde behoeften horen. Wat de ander zegt of doet is op dat moment de beste manier die deze persoon kent om zorg te dragen voor zijn eigen behoeften, of zoals Marshall Rosenberg het formuleerde: “Every criticism, judgment, diagnosis, and expression of anger is the tragic expression of an unmet need”. Als we vanuit dit perspectief naar de ander luisteren, verandert deze persoon van een vijand in een mens. We zijn het misschien niet eens met zijn strategie, maar we delen wel dezelfde behoeften. 

(Zelf)empathie

Dit betekent niet dat je je maar gewoon alles moet laten welgevallen wat anderen tegen je zeggen. Maar ben je niet in staat om met empathie te luisteren omdat je eigen emoties te hoog oplopen of je zelf eigenlijk behoefte aan empathie hebt, dan kun je kijken of het lukt om met een paar keer diep ademen tot jezelf te komen, of desnoods aangeven dat je een time-out neemt. Als je niet meer gelooft dat wat de ander over jou zegt ook echt iets met jou te maken heeft, zullen zijn of haar boze woorden anders binnenkomen, en ben je niet langer afhankelijk van de ander. Je kunt dan varen op je eigenwaarde, en voelt niet meer de drang om de ander te willen overtuigen dat je intrinsiek goed bent zoals je bent.

Geweldloze communicatie

Er zijn verschillende oefeningen binnen Geweldloze Communicatietrainingen waarmee je aan deze houding kunt werken. En ook hier geldt dat dit niet iets is wat je als een kunstje leert in een paar dagen. Maar iedere effort die je erin stopt, is een investering in jouw leven, en het kan je veel brengen en veel besparen. Bekijk hier het trainings aanbod van Equanimity.