“Wake me up when it’s all over” las ik vanmorgen in de kleuren van de Oekraïense vlag op een steunpilaar van de A1 langs het kanaal, toen ik op de fiets op weg was naar Amsterdam. Kon het maar zo eenvoudig zijn. Dat we op een dag wakker worden en dat alle uitdagingen die op ons afkomen ineens opgelost zijn: Corona, klimaatproblemen, polarisatie, oorlog en vluchtelingenstromen. 

Helaas. De consequenties van onze collectieve manier van leven gaan niet zomaar weg. Ze komen juist steeds dichterbij. De vraag is: wat doen we nu? Leggen we de schuld en de verantwoordelijkheid neer bij anderen en gaan we over tot de orde van de dag? Of durven we het ongemak en de onhoudbaarheid van de situatie te aanvaarden en essentiële vragen aan onszelf te stellen?

De beweging naar binnen

Het voelen van ongemak en onmacht is niet prettig. Onze onbewuste afweermechanismen doen hun uiterste best om van die vervelende gevoelens af te komen. Het ligt het voor hand om de route te kiezen van vluchten (zoals hard blijven doorwerken en dan op die welverdiende vakantie gaan) of vechten (zoals roepen om keiharde sancties en meer geld voor wapens). Maar deze mechanismen hebben een groot nadeel. We bevrijden onszelf hiermee van onze eigen verantwoordelijkheid. Het weerhoudt ons ervan te kijken naar ons eigen handelingsperspectief.

Natuurlijk, degenen die bommen gooien zijn daar verantwoordelijk voor. Maar daar houdt het niet op. Wij dragen allemaal individueel de verantwoordelijkheid voor de manier waarop we leven en de systemen die we in stand houden. We kunnen de oorlog Oekraïne en andere problemen van deze tijd, zoals het klimaatprobleem en toenemende ongelijkheid en polarisatie, niet los zien van onszelf en de keuzes die we maken op dagelijkse basis. Het aanwijzen van een schuldige is eigenlijk helemaal niet relevant. De situatie verandert er niet door. Waar jij wel invloed op hebt, ben jij zelf. Wat doe jij met jouw gevoelens van onmacht, verdriet en boosheid? Zie jij jezelf als iemand die deze situatie overkomt of als iemand die zelf invloed heeft en iets kan veranderen?

Vrede kun je leren

Volgens historicus David van Reybrouck en psychotherapeut Thomas d’Assembourgh hebben we een samenleving gecreëerd waarin we op allerlei manieren ons onbehagen compenseren en onszelf weten af te leiden. Het woord vrede maakt ons wat lacherig en ongemakkelijk. Maar oorlog, terrorisme en polarisatie hebben de afgelopen jaren het verlangen naar vrede weer naar de oppervlakte gebracht. En nu staan we een beetje onhandig om ons heen te kijken. We willen vrede, maar weten niet hoe die te bereiken. We denken dat vrede uit de lucht komt vallen, van buiten komt, dat vrede afhangt van politiek optreden, economische omstandigheden en goede wapensystemen.

Maar vrede komt vanbinnen. We zullen nooit duurzame vrede bereiken als we niet allemaal zorgdragen voor onze eigen binnenwereld. In vrede leven is niet leven zonder conflicten maar juist leven met conflicten en deze in goede banen leiden, zonder haat en geweld. Vrede is een toestand van innerlijke rust die we kunnen oefenen zodat we hem ongeacht de omstandigheden kunnen vasthouden. De tools om dit te leren zijn beschikbaar, praktisch en wetenschappelijk onderbouwd: Mindfulness en Geweldloze Communicatie.

Meer weten?

Lees hier meer over het trainingsaanbod van Equanimity op het gebied van Mindfulness en Geweldloze Communicatie. 

Bekijk hieronder een interview in de Wereld Draait door met David van Reybrouck over zijn boek ‘Vrede kun je leren“: